28, 29 april & 05,06 mei 2023
vrij 28 april 2023 om 20u15
zat 29 april 2023 om 20u15
vrij 05 mei 2023 om 20u15
zat 06 mei 2023 om 20u15
in Heilig Hart Heverlee
Het filmscenario van “Una giornata particolare” is van de hand van Ettore Scola, Ruggero Maccari en Maurizio Costanzo. Volgens Scola had hij aanvankelijk het idee om een film te maken over de positie van de vrouw en de homoseksueel in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Hij wou een actueel verhaal vertellen over twee eenlingen die elkaar ontmoeten, maar bedacht toen dat het gegeven aan kracht zou winnen door het te situeren tijdens de fascistische dictatuur. Op die manier kon hij niet enkel het isolement en de onderdrukking van deze twee bevolkingsgroepen op een psychologische, subtiele, onderhuidse manier weergeven, maar ook het absurde gedachtengoed tastbaar maken dat tot hun marginalisering leidde.
Het personage van Gabriele is geïnspireerd op Nunzio Filogamo, een Italiaanse radiopresentator, die altijd een attest bij zich moest hebben met een verklaring dat hij geen homoseksueel was. Scola: Onder het fascisme bestond homoseksualiteit niet eens als concept. Het woord verscheen destijds nooit in een krant. Veel homoseksuelen werden indirect beschuldigd en van hun werk verwijderd, ze werden naar de confino van Carbonia, op Sardinië, gestuurd, waar ook niet-homoseksuele afvalligen werden vastgehouden.
De film vertelt het verhaal van een ontmoeting tussen twee eenzame zielen, een man en een vrouw, speelt zich af op één dag, 6 mei 1938, en op één enkele locatie, het Palazzo Federici, een enorm dubbel uitgevoerd appartementencomplex met twee binnenpleinen, ontworpen door architect Mario De Renzi aan de Viale XXI Aprile in Rome. Het complex werd gebouwd door de aannemer Federici - vandaar de naam - en was bedoeld voor ambtenaren - zoals de man van Antonietta die bij het Ministerie van Koloniën (afdeling Oost-Afrika) werkt. Die klassieke eenheid van tijd, plaats en handeling maakte het verhaal ook bij uitstek geschikt voor het theater. De toneelbewerking, die al dateert van 1977, is van de hand van Gigliola Fantoni, de echtgenote van Ettore Scola, en volgt trouw de filmdialogen van Ruggero Maccari en Ettore Scola.
Met dank aan de vzw Omroepmuseum. Hun radiodepot in Leuven bezoeken? Zie www.omroepmuseum.be
In de fascistische ideologie zijn Antonietta en Gabriele twee verschoppelingen. Zij kan alleen maar moeder zijn, een broedmachine voor een zo groot mogelijk gezin, maar als vrouw heeft ze geen (eigen) waarde. Hij is een homoseksueel en dus de tegenpool van het Mussoliniaanse ideaal van de krachtige, potente en strijdvaardige man. Hun tweederangsburgerschap maakt van hen bij de aanvang van het stuk twee eenzame zielen. Antonietta als een door het huwelijk gekooide vogel, die zoals de beo in haar keuken alleen maar nakakelt wat haar wordt voorgezegd door de Grote Leider. Gabriele, klaar om zich te beroven van een leven, waarin hij zelf beroofd is van zijn werk en zijn geaardheid, kortom van zijn persoonlijkheid.
Door de confrontatie met elkaar op die ene dag voltrekt zich iets bijzonders: ze treden uit hun eigen schaduw en evolueren naar zelfstandige, zelfbewuste wezens met eigen dromen en verlangens. Er is sprake van een ont-moet-ing in de letterlijke zin van het woord. Voor elkaar moeten ze niet voldoen aan de door de fascistische samenleving opgelegde norm en bevrijd van dat dictatoriaal keurslijf herontdekken ze hun ware ik. Hun verhaal is niet zomaar een aanklacht tegen het fascisme, maar toont ook de zoektocht naar een eigen (gender) identiteit van twee in rolpatronen gevangen individuen, die zich om verschillende redenen tot elkaar aangetrokken voelen.
Het respect voor het anders zijn van de ander speelt daarbij een cruciale rol. Elk van ons heeft recht op zijn eigenheid, op wat hem of haar onderscheidt van alle anderen, maar ook van de andere leden van de groep, waartoe hij of zij behoort op het vlak van bijvoorbeeld gender, beroep, sociale status of politieke overtuiging. Zich blootgeven, zijn ware aard tonen vergt moed en vertrouwen. Zoals Gabriele zich uit als homoseksueel zal ook Antonietta eerlijk het failliet van haar huwelijk opbiechten. In de vernederingen die ze elk op hun manier moeten ondergaan en die aan actualiteit nog niets hebben ingeboet, vinden ze elkaar zowel geestelijk als lichamelijk.
Het stuk is een aaneenrijging van knap geschreven scènes, vol raak getypeerde interactie, soms komisch, soms tragisch, maar altijd diepmenselijk. Een bescheiden meesterwerkje, dat van alle tijden is en daarom – zoals dat tegenwoordig heet – een must see.
Ettore Scola (Trevico, 10 mei 1931 – Rome, 19 januari 2016) was een Italiaans scenarioschrijver en filmregisseur. Het hoogtepunt van zijn carrière situeert zich in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw met films als “Brutti, sporchi e cattivi” (1976), “Passione d’amore” (1981), “La nuit de Varennes” (1982), “Le bal” (1984), “La famiglia” (1987) en natuurlijk “Una giornata particolare” (1977). Die laatste film won een Golden Globe en een César voor beste buitenlandse film en werd genomineerd voor de Oscar voor beste niet-Engelstalige film.
Ruggero Maccari (Rome, 28 juni 1919 – Rome, 8 mei 1989) schreef aanvankelijk voor humoristische kranten en voor de Italiaanse televisie. Na de Tweede Wereldoorlog leidde hij drie politiek satirische kranten en schreef hij theaterteksten voor de bekendste komische acteurs van die tijd. Nadien legde hij zich toe op scenarioschrijven, onder andere in samenwerking met Ettore Scola en Dino Risi. In 1976 kreeg hij een Oscarnominatie voor het scenario van Dino Risi's “Profumo di donna”.
Gigliola Fantoni (Rome, 10 januari 1931 – Rome, 26 september 2022) studeerde af als licentiate in de rechten aan de universiteit van Rome. Ze gaf eerst les in economie op middelbare scholen. Nadien legde ze zich toe op het schrijven van scenario’s en gaf ze ook les in scenarioschrijven, waarover ze een handboek publiceerde. Later werkte ze mee aan een filmrubriek voor de Italiaanse televisie.
Geert Stabel is in 1963 geboren in Leuven. Zijn interesse voor toneel ontstond in de laatste jaren van de middelbare school, toen hij de kans kreeg om mee te werken aan verschillende producties van Thespikon, het amateurtoneelgezelschap van het Sint-Pieterscollege in Leuven.
Daarna kwam hij terecht bij Toneel Heverlee, waar hij als acteur (ondermeer in “Oud Speelgoed”, “Suddenly, last summer”, “Ariadne”, “Ja ja maar nee nee”, “Romeo en Julia”, “Drie Zusters”, “Heuvels van Blauw” en “Een poppenhuis”) en regisseur actief is en bovendien lange tijd mee heeft ingestaan voor de programmatie.
Zijn debuut als regisseur maakte hij in 1998 met de eenakter “Schimmenspel” van Noël Coward. Daarop volgden “Charlotte of de Mexicaanse nacht” van Liliane Wouters (2002), “Enchanted April” van Matthew Barber (2006), “Harvey” van Mary Chase (2010) en “De Dood neemt vakantie” (2018) van Alberto Casella en Walter Ferris.